In het kort
Draagkracht wordt gedefinieerd als de mate waarin een bodem ongevoelig is voor zetting (zakken van het maaiveldniveau) als gevolg van bovenbelasting door bijvoorbeeld ophoging bij bouwrijp maken, ondiep gefundeerde gebouwen, zandbanen voor wegen en dijklichamen. Bovenbelasting leidt tot compactie van het klei/veenpakket, waardoor de grond wordt samengedrukt en de maaiveldhoogte daalt. Zetting is feitelijk een factor in bodemdaling. De term zetting wordt in dit factsheet in relatie tot draagkracht gebruikt. Dus, des te minder gevoelig een gebied voor zetting is als gevolg van bovenbelasting, des te draagkrachtiger de ondergrond daar is, en daarmee relatief geschikter voor de aanleg van bebouwing en constructies.
De goede bouwgronden zijn stabiele zandgronden met veel draagkracht voor constructies. Slappe gronden met een geringe draagkracht, die gevoelig zijn voor zetting en waarin (niet goed gefundeerde) constructies kunnen wegzakken, bevatten veel klei en veen.
Zettingsgevoelige gronden liggen vooral in het westen van Nederland, ten westen van de hogere zandgronden, in Friesland en delen van Overijssel en de Zuiderzee polders. De ondergrond is er slap. Hoe meer veen in de ondergrond zit, hoe slapper de grond. Bij de toedeling van gelden uit het Gemeentefonds wordt dit "slechte grond" genoemd. Volgens de wettelijke definitie is de ondergrond ‘slecht' als in de bovenste 8 meter een aangesloten pakket klei en/of veen voorkomt van minimaal 5 meter dik. Maar in de praktijk kunnen ook op dunnere of dieper gelegen klei- en veenlagen verzakkingen optreden.
Om draagkracht te ontlenen aan dieper liggende zandlagen worden bijvoorbeeld paalfunderingen toegepast. Draagkracht wordt op verschillende manieren in kaarten weergegeven. Voorbeelden hiervan zijn:
- Zettingsgevoeligheidskaart t.g.v. bovenbelasting.
- Minimale funderingsdiepte paalfunderingen.
- Goede/Slechte grondkaart (t.b.v. Gemeentefonds).
- Geschiktheid traditioneel bouwen.
- Geschiktheid ondergronds bouwen.
De laatste twee zijn kaarten samengesteld uit kaarten van verschillende eigenschappen van de ondergrond. De geschiktheid voor traditioneel bouwen (bouwwerken van steen of beton met een fundering op staal of heipalen, en infrastructuur (wegen, riolering) zonder paalfundering) is bijvoorbeeld samengesteld uit de zettingsgevoeligheidskaart en de kaart van minimale funderingsdiepten. Bij ondergronds bouwen is de grondwaterdruk een bijkomende factor.
Over de kaart
De kaart is gebaseerd op een beperkt aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen.
De getalswaarden zijn sterk afhankelijk van de gebruikte grondeigenschappen, de beperkte beschikbaarheid van informatie uit het veld, de grote ruimtelijke heterogeniteit van de ondergrond en de vereenvoudiging in het ondergrond- en rekenmodel. De waarden kunnen daardoor plaatselijk sterk afwijken van de werkelijkheid. De resultaten zijn echter zeer bruikbaar als een soort indexwaarde, dus een relatieve waarde van de weergegeven eigenschap en de ruimtelijke verdeling.
Disclaimer: de kaart is indicatief. De kaart ontslaat de gebruiker niet van de plicht om voor ontwerp en uitvoeringsdoeleinden waarbij draagkracht een rol speelt, deze ter plaatse te bepalen.
Kaartgegevens
De bronhouder van deze kaart is Deltares. Bekijk de metadata voor de contactgegevens en de technische beschrijving van de kaart.