Maatschappelijke opgave

Maatschappelijke opgave

Afvoer van regenwater in stedelijk gebied is noodzakelijk om te voorkomen dat straten en pleinen overstromen en tunnels en kelders onderlopen.

Overtollig regenwater kan op verschillende wijzen worden afgevoerd. Traditioneel kan dat via een gemengd rioolsysteem (waarin zowel huishoudelijk afvalwater als regenwater wordt afgevoerd), dan wel via infiltratie in de bodem of via stromingen naar het oppervlaktewater.

Met klimaatverandering nemen de extremen in regenval toe; er zijn meer pieken te verwachten, waarbij in korte tijd veel water moet worden afgevoerd. Ook zijn er meer extreem droge perioden te verwachten, waarin juist behoefte aan water ontstaat. Verder kan extreme regenval leiden tot een overbelasting van het (gemengde) rioolsysteem. Daardoor loopt het over en komt huishoudelijk afvalwater via overstorten (afvoerput van rioolwater naar oppervlaktewater) ongezuiverd in het oppervlaktewater terecht.

Gemeenten hebben de taak om na te gaan of de afvoer van regenwater in hun gemeente ook in de toekomst steeds voldoende zal zijn. Daarnaast kan slim met regenwater worden omgegaan voor compensatie van droge periodes.

Aanbevelingen

Aanbevelingen

Bent u binnen een gemeente verantwoordelijk voor de regenwaterafvoer, dan is inzet van natuurlijke processen een mogelijkheid.

De volgende natuurlijke processen kunnen worden toegepast:

  • Infiltratie van regenwater in de bodem;
  • Toepassing van groene daken;
  • Aanleg van waterpartijen;
  • Een gescheiden rioolsysteem.
     

Infiltratie van het regenwater in de bodem

Voorwaarden voor een goede infiltratie in de bodem is dat deze niet is afgedekt met bijvoorbeeld gebouwen of afsluitende bodembedekking, zoals asfalt. Open oftewel niet afgedekte bodems in de stad zijn bijvoorbeeld parken en plantsoenen, begraafplaatsen, open parkeerterreinen, sportvelden en stadslandbouw. Vergroting van het aantal verspreidingsgebieden met een open bodem verbetert niet alleen de natuurlijke waterafvoer, maar voorkomt verdroging van hoger gelegen gronden. Het vergroot ook de aantrekkelijkheid van de omgeving en daarmee onder andere het vestigingsklimaat en de WOZ-waarde van woningen in de gemeente.

Toepassing van groene daken

Groene daken houden regenwater vast, waardoor het langzamer op de bodem komt. Het regenwater heeft bovendien meer tijd om te infiltreren in de bodem. Daarnaast zorgen groene daken voor isolatie van gebouwen. En dragen ze 's zomers bij aan verkoeling in de steden, omdat het water dat op het dak valt gedeeltelijk verdampt.

Aanleg van waterpartijen

Vijvers en singels kunnen dienen als opslag voor regenwater. Via een infrastructuur van vijvers en singels kan het water ook snel worden afgevoerd naar grotere wateren (kanalen, rivieren, meren). Vijvers en singels dragen bij aan de aantrekkelijkheid van de stad en voorkomen in warme zomers het ontstaan van hittestress.

Overgang naar een gescheiden rioolsysteem

Een gescheiden rioolsysteem zal geen probleem hebben met overvloedige regenval. Het risico dat via overstorten het afvalwater in het oppervlaktewater komt, wordt weggenomen. Daarnaast komt het afvalwater meer geconcentreerd in de rioolwaterzuivering, waardoor die efficiënter werkt.

De waterafvoer van gebouwen kan losgekoppeld worden van de riolering, wat een eenvoudiger en kleiner afvoersysteem mogelijk maakt.

Bij de aanleg van nieuwe wijken is het gebruik van een gescheiden rioolsysteem een goede optie.

Beleid

Beleid

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het adequaat afvoeren van overtollig regenwater. Deze inspanningsverplichting is geregeld in de Waterwet. Gemeenten zijn verplicht de zorg van het hemelwater (regen, sneeuw en hagel) als onderdeel op te nemen in het gemeentelijk rioleringsplan (GRP).

Platform 31 beheert Agenda Stad; initiatieven van verschillende overheden en stakeholders worden samengebracht. Het ministerie van Binnenlandse Zaken is bezig met de formulering van een nieuw ‘grote steden-beleid', ook onder Agenda Stad.

Op het ‘Kennisportaal Ruimtelijke adaptatie' worden een handreiking en instrumenten geboden, die aanknopingspunten geven om de stad klimaatbestendiger te maken. In het Manifest ‘Klimaatbestendige stad' is verwoord hoe de betrokken partijen in Nederland willen werken aan het klimaatbestendig maken van de stad. Het beheer van het stedelijk water speelt daar een belangrijke rol in.

Uitgelicht

Uitgelicht

Twekkelerveld

In de gemeente Enschede wordt in het Twekkelerveld geprobeerd om de riolering af te koppelen, afval- en regenwater gescheiden te beheren en het regenwater binnen het gebied te bergen.

Kaarten