Op Atlas Natuurlijk Kapitaal zijn vijf kaarten te zien over bestuiving. De nieuwste kaart toont de bijendiversiteit in Nederland.

Bestuiving als natuurlijk kapitaal

Bestuiving gaat over de bevruchting van (landbouw)gewassen door bijen of door andere insectensoorten, zoals wilde bijen, zweefvliegen, hommels en vlinders. Voor Nederland is bestuiving vooral relevant in de fruitteelt (bv. appels, peren, kersen), de tuinbouw (bv. tomaten, aubergine, paprika) en bij de zaadteelt (bv. kool, sla, peen, ui). Maar bestuiving is ook belangrijk voor talloze in het wild voorkomende bloemen, planten, struiken en bomen.

Bijendiversiteit op de kaart

Op Atlas Natuurlijk Kapitaal is een nieuwe bestuivingskaart te bekijken. Deze kaart geeft per gridcel van 100 x 100 meter het aantal bijensoorten weer dat er gemiddeld voorkomt. Hoe groener het vlakje, hoe meer bijensoorten te vinden zijn in dit gebied. Op basis van waarnemingen door het kenniscentrum voor insecten en andere ongewervelde (EIS), is een model gemaakt van de bijendiversiteit in héél Nederland.

Voor dit model is er gekeken welke omstandigheden per bijensoort gunstig zijn. Denk aan variabelen als landgebruik, aanwezigheid van voedsel, type natuur, vegetatiedichtheid, temperatuur en neerslag.

Per individuele bijensoort is een model gemaakt en al die individuele berekeningen zijn opgestapeld om tot één kaart te komen. Daarbij is geen rekening gehouden met interactie tussen bijensoorten (zoals concurrentie). Uiteindelijk zien we dus een kaart die aangeeft in welke gebieden (potentieel) de meeste bijensoorten voorkomen.

Bourgondische bijen

Op de kaart is te zien dat in Limburg en het zuiden van Brabant de diversiteit aan bijen erg hoog is. Dit komt ook overeen met het boek van Naturalis ‘De Nederlandse bijen' uit 2012. In dit boek wordt de bijendiversiteit van verschillende landschapstypen beschreven. Het heuvelland is populair bij bijen omdat het glooiende landschap veel nestplaatsen en voedsel biedt voor bijen. Bijen die graag nestelen in klei, zand, kalksteen, struwelen en heggen vinden hier hun ideale leefomgeving. Voor de bijen is er volop voedsel te vinden op de bloemrijke kalkgraslanden en kruidenrijke akkers in Limburg. Door de grote variatie aan habitat op de hogere zandgronden, komen ook veel soorten voor in Brabant.

Opvallend zijn de lichtgrijs gekleurde gebieden waar volgens het model geen bijensoorten voorkomen. Dit zijn veelal de akkerbouwgebieden waar blijkbaar de leefomstandigheden voor bijen niet gunstig zijn. Als je inzoomt op de kaart valt te zien dat in de akkerranden wel bijen voorkomen. Aan de andere kant is het opvallend dat er juist veel bijensoorten in steden voorkomen.

Bijen in beeld

De bestuivingskaarten op Atlas Natuurlijk Kapitaal laten zien hoe geschikt een gebied is voor bijen en wat de kans is op bestuiving. Dit levert belangrijke informatie op voor fruittelers en boeren die afhankelijk zijn van bestuiving van hun gewassen. Daarnaast bieden de kaarten nuttige informatie voor onderzoek naar de achteruitgang van bijen in Nederland. Door waarnemingen van bijen te melden op bijenradar kun je zelf bijdragen aan onderzoek. Of help de bijen door je tuin ‘bijvriendelijk' te maken.

Foto bij het verhaal is een grijze zandbij, gemaakt door Twan Hak.