Project
Vanaf medio 2014 renoveerde BAM aan de Bosboomstraat en omgeving in Heerhugowaard 55 huurwoningen naar ‘Nul op de Meter' (NOM). Met andere woorden: de woningen werden energieneutraal gemaakt. De huizen zijn ‘ingepakt' met prefab gevels met driedubbel glas en nieuwe daken, in de daken zijn zonnepanelen geïntegreerd. Een warmtepomp zorgt voor verwarming en voor warm water, de woningen hebben geen gasaansluiting meer.
Wat is er nieuw?
Huurwoningen van 40 jaar oud zijn opgeknapt met als doel ‘Nul op de meter'. Na renovatie verbruiken de woningen op jaarbasis net zoveel energie als ze produceren. Het project is een van de eerste en grootste in zijn soort. Andere nul-op-de-meter renovaties van huurhuizen vonden plaats in Soesterberg, Groningen en Tilburg.
Stand van zaken
In totaal gaat het in dit project om 81 huurwoningen uit de jaren 70. De huurders betaalden in de oude situatie zo'n 2000 euro per jaar aan gas en elektriciteit, geld dat gebruikt is om de renovatie te financieren. BAM voerde de renovatie als volgt uit:
- De gevels en het dak zijn vernieuwd: de huizen zijn ‘ingepakt' met nieuwe prefab gevels en daken;
- ramen hebben drielaags beglazing;
- de daken zijn voor en achter voorzien van zonnepanelen;
- achter de woning bevindt zich een energiemodule bestaande uit een lucht-water warmtepomp en balansventilatie met warmteterugwinning;
- de kruipruimte is geïsoleerd;
- het gas is afgesloten, de woningen zijn nog wel aangesloten op het elektriciteitsnet. De woningen zijn indien nodig ook voorzien van een nieuwe keuken, badkamer of toilet.
De bewoners zijn over het algemeen positief over de renovatie, zowel op het punt van wooncomfort als de vernieuwde voorzieningen. Qua energieprestatie waren alle gerenoveerde woningen in het eerste jaar (2015) inderdaad ‘nul op de meter'.
Meer informatie
Achtergrond
In het Energieakkoord uit 2013 is onder andere vastgelegd dat
- tot 2020 jaarlijks 300.000 bestaande woningen minstens twee energielabel-stappen vooruit moeten gaan.
- in 2020 alle nieuwbouwwoningen (bijna) energieneutraal moeten zijn; voor bestaande woningen is dat 2050.
Vanaf 2015 is het energielabel verplicht bij verkoop, verhuur en oplevering van woningen. Er zijn verschillende klassen: energielabel A (zeer energiezuinig) tot en met G (zeer onzuinig). Het energielabel wordt vastgesteld op basis van 10 kenmerken o.a. bouwjaar, woningtype, isolatie, soort verwarming, soort warmwatervoorziening en de aanwezigheid van zonnepanelen en/of een zonneboiler.
Nul-op-de-meter woningen en ook energieleverende woningen hebben het hoogste energielabel, namelijk A.
Energiesprong en Stroomversnelling
Het renoveren van bestaande huizen tot energieneutrale of NOM-woningen is technisch geen probleem, de eerste stappen naar opschaling zijn in de afgelopen jaren gezet. Daarbij is het innovatie- en experimentenprogramma Energiesprong belangrijk geweest. Dit programma van het ministerie van BZK (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) is eind 2016 afgerond en had als doel "om op grote schaal vraag en aanbod te laten ontstaan voor gebouwen zonder energienota: woningen, kantoren, scholen en gebouwen van zorginstellingen". Aanvankelijk werkte men nog aan 60 tot 80 % energiereductie voor gebouwen, maar dat verschoof naar Nul op de Meter.
Daarbij ging het niet alleen over de technische mogelijkheden maar ook over regelgeving en financiering. Zo is tijdens het programma de Energieprestatievergoeding (EPV) wettelijk mogelijk gemaakt. Dit houdt in dat verhuurders naast huur en servicekosten in het geval van NOM-woningen ook een EPV mogen heffen. Huurders betalen dan niet voor ‘gas en licht' aan een energieleverancier, maar voor een energieprestatie (een geriefelijke woning én Nul op de meter) aan de verhuurder.
Voor wat betreft woning(ver)bouw zijn de activiteiten van Energiesprong voortgezet door de Vereniging Stroomversnelling. Dit is een samenwerkingsverband van bouwers, gemeenten, woningcorporaties, financiële instellingen en andere marktpartijen, in 2015 opgericht om "Nul op de meter op grote schaal mogelijk te maken voor bestaande bouw en nieuwbouw".
Er staan volgens stroomversnelling.nl op dit moment ruim 1000 NOM-woningen in ons land.
Eigenschappen van energieneutrale woningen
Milieu Centraal noemt als hoofdkenmerk van een energieneutrale woning dat verbruik en opwekking van energie in balans zijn. Die balans is haalbaar als het energieverbruik zo laag mogelijk en de energieopwekking duurzaam is. Bij een renovatie naar Nul op de meter gaat het meestal om de volgende aanpassingen:
- zeer goede isolatie, o.a. HR++ glas of triple glas, geen kieren, isolatie van dak, vloeren en muren;
- een ventilatiesysteem, vaak met warmteterugwinning;
- verwarmingsinstallatie met een vloerverwarming op lage temperatuur. Het warme water (minder dan 55 graden) komt van een warmtepomp of zonneboiler;
- zonnepanelen;
- meetapparatuur om verbruik en opwekking van energie goed in de gaten te houden.
Er zijn meer opties, bijvoorbeeld biomassakachels.
Voor veel mensen is energieneutraal wonen of Nul op de meter of energieprestatie geen motief om hun huis te (laten) verbeteren. Wel motiverend zijn lage kosten en wooncomfort (denk aan vloerverwarming en goede isolatie).
Kosten
Bij nieuwbouw zijn de meerkosten van Nul op de meter ongeveer 15.000 euro. Bij renovatie van bestaande woningen is dit waarschijnlijk minstens het dubbele. Urgenda streeft met haar bouwonderneming Thuisbaas naar een investering van gemiddeld 35.000 euro.
Milieu Centraal becijfert dat als een huizenkoper nu een energieneutraal huis aanschaft en daar 15 jaar blijft wonen, hij of zij 15.000 euro bespaart ten opzichte van het aanschaffen en bewonen van een gangbaar huis uit 2006. Ten opzichte van huizen van voor 2006 kan die besparing oplopen tot meer dan het dubbele.
Er zijn vele subsidies voor maatregelen om een huis te verduurzamen. Toch zijn de kosten voor woningbezitters nu nog vaak een struikelblok. De verwachting is dat die kosten de komende jaren zullen dalen, zoals ook met zonnepanelen is gebeurd. Op de website huisvolenergie zijn vele voorbeelden te vinden van eigenaren die hun huis energieneutraal maakten, en veel informatie over maatregelen om een huis te verduurzamen.
Bij grootschalige renovatie door woningcorporaties is Nul op de meter bij oudere woningen haalbaar door het langjarige maandbedrag voor gas en elektriciteit te benutten om in het huis te investeren. De bewoner betaalt na renovatie het maandbedrag niet meer aan de energieleverancier maar als Energieprestatievergoeding (EPV) aan de verhuurder.
Meer informatie
Kaarten
Potentieel warmte opslag
- Potentieel warmte opslag gesloten WKO systeem per buurt
- Potentieel warmte opslag open WKO systeem per buurt
- Potentieel warmte opslag open WKO sytemen per gemeente
- Potentieel warmte opslag gesloten WKO systeem per gemeente
Potentie diepe geothermie
- Potentie diepe geothermie vanaf 5500 m diepte (GJ/ha.jaar)
- Potentie diepe geothermie vanaf 7500 m diepte (GJ/ha.jaar)
- Potentieel geothermie voor gebouwde omgeving per gemeente (GJ/ha.jaar)
Potentieel koude opslag
- Potentieel koude opslag open WKO sytemen per buurt
- Potentieel koude opslag open WKO sytemen per gemeente
- Potentieel koude opslag gesloten WKO systemen per gemeente
- Potentieel koude opslag gesloten WKO systemen per buurt
Overig
- Potentiële restwarmtebronnen
- Aardwarmtepotentiekaarten van Nederland
- Temperatuurbuffering ondergrond en/of diepe plassen
- Actuele administratieve grenzen
- Wijk- en Buurtkaart 2016
- Draagkracht - Zettingsgevoeligheid
Op de Nationale EnergieAtlas (NEA) vindt u alle kaarten over energieverbruik en mogelijkheden voor hernieuwbare energie. Hieronder staan enkele voorbeelden genoemd.
- energielabels van woningen
- potentiële Nul op de Meter woningen
- potentiele lokaties voor zonnepanelen op gebouwen