Waterberging

Waterberging is het tijdelijk opvangen van (regen)water in de bodem, sloten, beekjes rivieren, meren, plassen en overige waterbergingsgebieden. Bij een onverharde bodem kan het water in de bodem sijpelen. Dit zakt geleidelijk uit naar het grondwater. Vanuit daar vindt het water zijn weg naar bronnen, beken en rivieren. Vegetatie zorgt voor een geleidelijke opname van het water in de bodem en beschermt deze tegen uitdroging en erosie. Plantenresten, bodemdieren en humus zorgen ervoor dat water in de bodem wordt vastgehouden. Een bijkomend voordeel van waterberging is dat het opgevangen water bij droge periodes kan worden benut.

Bebouwing, verstening en asfalt verhinderen de afstroming van water naar de bodem. Een flinke regenbui kan dan voor veel wateroverlast zorgen, omdat het water niet direct kan infiltreren.

De bodem heeft het vermogen om water op te nemen. Een groot voordeel in tijden van extreme regenval. Het voordeel van deze functie is dat schade aan woningen, bedrijfspanden en infrastructuur wordt voorkomen. Ook de landbouw ondervindt hiervan voordelen, zoals een continu watervoorziening in droge tijden. Omdat de verstedelijking toeneemt, en hiermee de verharding van de bodem, kan het water minder goed worden afgevoerd. Daar bovenop zal klimaatverandering met de bijbehorende weersextremen, zoals intensieve neerslag en lange periodes van droogte, het aanbod van water veranderen. Dit kan leiden tot een overschot of tekort aan water in de bodem. Waterberging als ecosysteemdienst wordt dus steeds belangrijker voor de leefomgeving en voor klimaatadaptatie strategieën.

Een ander voordeel is dat waterberging goed gecombineerd kan worden met andere diensten waardoor er geen eenzijdig ruimtegebruik is. Zo kan waterberging tegelijkertijd bijdragen aan groene recreatie en aan biodiversiteit doordat er nieuwe natuurgebieden ontstaan.

Door gebieden aan te wijzen die mogen overstromen bij een wateroverschot kan wateroverlast worden voorkomen. Zo wordt in het programma Ruimte voor de Rivier gewerkt aan ruim 30 projecten waarmee de Rijntakken meer ruimte krijgen. In Nijmegen zijn de uiterwaarden van de Waal verbreed en bij Hondsbroeksche Pleij de dijken verlegd.

In het project Schoonwatervallei Castricum wordt bij hevige buien het teveel aan water opgevangen in de lagergelegen polders tussen de duinen en de veenweiden. Dit voorkomt wateroverlast in woonwijken en landbouwgebied. In het gebied wordt ook schoon kwelwater uit de duinen vastgehouden ter bestrijding van watertekort in droge perioden.

Op kleinere schaal kan de waterafvoer worden verbeterd door minder verstening in tuinen, pleinen, parken en perkjes en door de aanleg van groendaken. Operatie Steenbreek enthousiasmeert burgers om de tuin te vergroenen met acties, advies en informatiemateriaal. Ook overwegen enkele gemeentes de invoer van de ‘tuintegeltax'; een belastingmaatregel die een versteende tuin financieel onaantrekkelijker maakt.

Praktijkvoorbeeld